Met zorg kiezen we de planten uit voor onze tuinen en proberen er mooie combinaties mee te maken. Maar het kan er ook wemelen van de ongenode gasten. Soms zijn ze welkom maar meestal beschouwen we ze als onkruid en halen we ze weg. De natuur wil de aarde graag bedekt houden, dus op kale plekken in de tuin kan van alles tevoorschijn komen. Ook langs de vele muurtjes en achterommetjes in onze wijk komen allerlei planten aanwaaien.
Nu de gemeente onkruid niet meer chemisch mag bestrijden en er minder fanatiek geveegd en geborsteld wordt, blijven er veel meer plantjes staan. De Hortus heeft dit jaar veel aandacht besteedt aan deze zogenaamde stoepplantjes. Hoe klein ze vaak ook zijn, ze helpen toch een beetje mee aan het bestrijden van de hittestress èn de wateroverlast waarmee we steeds vaker te maken zullen krijgen. Bovendien helpen ze bij het vergroten van de biodiversiteit want elk plantje heeft zijn nut voor bepaalde insekten.
Veel van deze aanwaaiers zijn inheemse wilde planten, andere zijn op eigen houtje van verder weg gekomen en soms zijn het verwilderde tuinplanten. Wat ze met elkaar gemeen hebben, is dat ze zich overvloedig uitzaaien, waardoor ze zich heel snel kunnen uitbreiden. De manier om ze in de tuin een beetje in de hand te houden is dan ook om ze weg te halen of de bloemstengels te verwijderen voordat het zaad rijp is. Een heel aparte categorie van uitzaaiers is die van de bomen. Zaden van berk, esdoorn, Spaanse aak, vlier, hulst, meidoorn en taxus kiemen gemakkelijk en als je even niet oplet staat er ineens een klein boompje in de tuin. Ook klimop, wilde bramen en bottelrozen zaaien zich vaak uit, met hulp van vogels. Haal deze zaailingen weg als ze nog klein zijn, want hoe groter ze zijn hoe moeilijker het wordt. In mijn eigen achterom vond ik 23 soorten verschillende plantjes. Een aantal is duidelijk ontsnapt uit mijn eigen tuin, er zijn wat tuinplanten uit andere tuinen, wat boompjes en een hoop wilde planten die zich hier kennelijk erg thuis voelen. Een beetje verontrustend is de aanwezigheid van Japanse duizendknoop en zevenblad….
Een leuk wild plantje is robertskruid. Een wilde geranium met mooi fijn blad, vaak rode stengels en kleine roze, soms witte, bloemetjes. Hij kan zijn zaden wel twee meter ver wegschieten waardoor je hem soms ook op muurtjes of in bomen ziet. In mei kleuren sommige brandgangen geel en oranje van de schijnpapavers. Paardenbloemen heeft iedereen in de tuin. Ze komen vooral voor op verdichte grond, zoals in het gras of langs paden. Doordat ze een lange penwortel hebben krijg je ze bijna niet weg. Ik heb besloten dat dat niet erg is. Paardenbloemen zijn prachtig, als je er goed naar kijkt. Het is een van de vroegst bloeiende planten, waar de bijen heel blij mee zijn. Bovendien zijn de jonge blaadjes en bloemen eetbaar.
Een ander veel voorkomend plantje is de basterdwederik. Je herkent hem aan de kleine glimmende blaadjes die plat op de grond liggen. Later maakt hij een ijle bloemstengel met kleine roze bloemetjes. Als de langwerpige zaadpeulen openbarsten komen de zaadpluizen tevoorschijn. Dit plantje komt vaak mee de tuin in met planten uit het tuincentrum, net zoals gehoornde klaverzuring. Op zich een schattig plantje met bruine klaverblaadjes en gele bloemetjes, maar het breidt zich heel snel uit met worteluitlopers en net zoals robertskruid, schiet hij zijn zaden meters ver weg. Hij groeit vaak tussen de bestrating en is daar lastig weg te halen.
Stinkende gouwe, met mooi blad en gele bloemetjes zie je ook veel, vaak samen met geel nagelkruid, beide inheemse wilde planten. Ossentong is een ontsnapte tuinplant. Hij heeft nogal grof ruwbehaard blad, stekelige stengels en kleine blauwe bloemetjes. Geen schoonheid, maar wel goed bruikbaar in de tuin op droge schaduwrijke plekjes.
De vele muurtjes in de buurt vormen een heel speciale groeiplaats voor plantjes als muurleeuwenbek, gele helmbloem en varentjes.
Dit zijn maar een paar voorbeelden van planten die je zomaar overal aan kan treffen. Voor wie meer wil weten over de onkruiden in onze tuinen is Het onkruidboek van Suze Peters e.a. een aanrader.