Mediterraan tuinieren

Het klimaat is aan het veranderen, onmiskenbaar. Een echte winter hebben we al lang niet meer gehad. In de tuin is het ook duidelijk merkbaar: planten die zich normaal als eenjarigen gedragen, zoals Alyssum, bleven afgelopen winter groen en groeiden in het voorjaar vrolijk verder. Veel planten die als niet goed winterhard worden beschouwd, komen tegenwoordig met gemak de winter door. Sterker nog, sommige mediterrane planten, die we met veel moeite als kuipplanten in leven proberen te houden, hoeven eigenlijk niet meer naar binnen. Dit betekent dat ze net zo goed gewoon in de volle grond geplant kunnen worden. Ze zullen dan zelfs veel mooier worden, want het leven als potplant blijft toch behelpen. Voor mensen met een hang naar zuidelijke streken en een zonnige tuin, heeft de klimaatsverandering dus zijn voordelen: het is mogelijk een mediterrane sfeer te scheppen in de eigen achtertuin. Oleander, bijvoorbeeld, doet het prima in de volle grond. De planten kunnen wel twee meter hoog worden en bloeien goed. Meegenomen zaad kiemt heel gemakkelijk. Af en toe een oude tak bij de grond afknippen houdt de plant mooi vol. Een echt mediterrane plant, die vroeger alleen als kuipplant werd aangeboden, is de cistusroos. Het is geen roos, maar een wintergroene heester, met prachtige bloemen die lijken op een enkele roos, maar dan heel teer. Aan het eind van de dag vallen de bloemblaadjes af, maar de volgende dag zullen zich weer veel nieuwe bloemen openen. Goed winterhard is bijvoorbeeld Cistus x dansereaui ‘Jenkyn Place’. Deze wordt anderhalve meter hoog, heeft glimmend smal donkergroen blad en witte bloemen met donkerrode vlekken. Cistus x skanbergii is compacter, tot ongeveer 60 cm, en heeft grijsgroen blad en zachtroze bloemen.

Erigeron karvinskianus, het Spaans madeliefje, groeit in het zuiden vooral in spleten in muren. Hier wordt hij verkocht als eenjarige, maar blijkt de laatste jaren winterhard te zijn. Niet alleen overleeft hij de winters met gemak, maar hij zaait zich ook overvloedig uit, het liefst tussen de tegels en kieren bij het huis. De hele zomer door zit hij vol met tere witte, naar roze verkleurende madeliefjesbloemen. Een plantje om vooral zijn gang te laten gaan.

Een vijg in de tuin is tegenwoordig niet meer zo uitzonderlijk. Op en beschut plekje groeien ze heel goed en kunnen zelfs vrucht dragen. Ze doen het het beste op een beetje arme, kalkrijke grond, en met een beperkte ruimte voor de wortels. Een andere vruchtboom die veel voorkomt rond het Middellandse Zeegebied, is de Japanse mispel, Eriobotrya japonica. Het is een groenblijvend boompje met groot donkergroen blad met diepliggende nerven. De witte bloemen hebben een heerlijke geur en verschijnen in de herfst. In de winter worden de vruchten gevormd, die dan in het voorjaar pas echt gaan groeien en rijpen. De oranje vruchtjes zijn zoetzuur van smaak. In mei en juni zijn de mispels ook hier te koop in Turkse en Marokkaanse winkels. De grote bruine pitten laten zich makkelijk zaaien en opkweken. Sinds kort worden Japanse mispels ook heel voorzichtig genoemd als bomen die geschikt zijn voor in kleine tuinen. De mijne, in pot, is de laatste jaren in elk geval gewoon buiten gebleven. Het schijnt dat ze ook in ons klimaat kunnen bloeien en vrucht kunnen dragen, maar bij mijn potplant heb ik nog nooit een bloemetje gezien. Misschien ga ik hem maar eens een plekje geven in de volle grond. Aangevuld met planten als lavendel, oregano, tijm, rozemarijn en salie, en met een druif over de pergola, herleeft de Mediterranee in de polder. Tot we weer een echte winter krijgen.